Awersja seksualna

Czym jest awersja seksualna?

Awersja seksualna jest to niechęć, obawa lub lęk związany z perspektywą kontaktu seksualnego. Dotyka głównie kobiety. Objawia się unikaniem aktywności seksualnej, brakiem odczuwania przyjemności podczas stosunku. Ponadto, pacjenci cierpiący na to zaburzenie często mają niechęć to wszelkiego rodzaju fantazji oraz treści związanych z seksem.

Awersja seksualna jest zaburzeniem wynikającym bezpośrednio z psychologicznych aspektów funkcjonowania człowieka. Jako jedno z nielicznych zaburzeń natury seksualnej, nie ma ona żadnych medycznych uwarunkowań.

Wywołują ją nieudane relacje seksualne, traumy związane z seksem, głębokie konflikty między partnerami. Ponadto często może być objawem poczucia odrzucenia przez partnera lub braku akceptacji z jego strony. Jako jedną z przyczyn tego zaburzenia upatruje się również purytańskie wychowanie oraz rygoryzm religijny.

Purytańskie wychowanie oraz rygoryzm religijny.

Zaburzenie to, jak wcześniej napisałam, może być wynikiem wychowania i rygoryzmu religijnego. Rozwój seksualny człowieka rozpoczyna się w dzieciństwie. To w tym okresie kształtuje się również wiele postaw i zachowań związanych z seksem. Duży wpływ w tym czasie na młodego człowieka, mają rodzice. To oni odpowiedzialni są za edukację seksualną dziecka i jako pierwsi, kształtują jego świadomość. Gdy dziecko zostaje wychowane w przeświadczeniu, że seks jest zły, a intymność to sprawa, której powinno się wstydzić, może mieć problemy na tej płaszczyźnie w życiu dorosłym. Bardzo często rodzice nie uczą dzieci akceptacji swojego ciała, swojej płci, czy orientacji seksualnej. Przeciwnie wręcz, często budują sztuczne bariery pomiędzy dziewczynkami a chłopcami, mówiąc im, że jako osoby danej płci, nie powinni czegoś robić, bądź ze strony płci przeciwnej może grozić im niebezpieczeństwo.

Rygoryzm religijny również ma ogromne znaczenie w kształtowaniu postaw związanych z seksem. Na tej płaszczyźnie może powstawać wiele zaburzeń. Są one wtedy stosunkowo trudne do zmiany, ponieważ oprócz pracy nad danym zaburzeniem, pacjent musi również zweryfikować swój dotychczasowy system wartości.

Negatywne doświadczenia, nieudane relacje seksualne oraz traumy.

Osoby doświadczające przemocy seksualnej, zmuszane do seksu, bądź będące ofiarami manipulacji ze strony partnerów, bardzo często doświadczają awersji seksualnej. Gdy pacjentka jest ofiarą gwałtu, przyczyna awersji jest łatwa do zdiagnozowania. Zdarza się jednak, że awersja seksualna pacjentek, jest efektem długotrwałego rozpadu relacji między partnerami, konfliktów między nimi oraz formą reakcji na zachowanie partnera o dużej urazowości, w subiektywnym świecie wartości kobiety. W tych przypadkach, awersja rozwija się stopniowo i często dopiero w momencie zupełnego zaniku współżycia, utrzymującego się dłuższy okres czasu, dana osoba zgłasza się do seksuologa.

Kiedy należy zgłosić się do seksuologa?

Ogólne kryteria dysfunkcji seksualnej zakładają, że dane zaburzenie musi występować przez okres co najmniej 6 miesięcy, osoba dotknięta danym zaburzeniem nie jest zdolna do uczestniczenia w związkach seksualnych odpowiednio do swoich pragnień. Ponadto, nie wynika ona z innych zaburzeń psychicznych, zaburzeń zachowania czy schorzeń somatycznych. Dodatkowo, kryterium diagnostycznym w tym przypadku jest fakt, iż perspektywa kontaktu seksualnego z partnerem powoduje u pacjentki niechęć, obawę lub lęk w stopniu wystarczającym, by unikać tej seksualnej aktywności lub jeśli do niej dochodzi, pojawiają się uczucia silnie negatywne i niezdolność do przeżywania przyjemności. Źródłem tej niechęci nie jest lęk lub brak sprawności.

Często z zaburzeniami pożądania mają związek różne problemy organiczne, takie jak:

  • ogólne osłabienie, niedożywienie
  • przewlekłe schorzenia (cukrzyca, choroby nerek, choroby serca, choroby stawów, alkoholizm, schorzenia neurologiczne)
  • zaburzenia hormonalne (obniżenie poziomu testosteronu, hyperprolaktynemia, choroby tarczycy, POF, PCOS)
  • menopauza

W przypadku jednak, kiedy wyżej wymienione czynniki stoją za niechęcią do kontaktów seksualnych, nie mówimy o awersji seksualnej, w myśl Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10.

Zalecam, by w przypadku, kiedy zauważamy u siebie jedno z wyżej wymienionych objawów, przyjrzeć się sobie, skupić na tym, skąd dane zachowanie może wynikać, a także zgłosić się na konsultacje do seksuologa. Im wcześniej dane zaburzenie zostanie zdiagnozowane i rozpocznie się proces leczenia, tym efekty leczenia będą szybsze.

Sylwia Szulc

psycholog, seksuolog kliniczny